Zastosowanie stali nierdzewnych jest bardzo szerokie: od przemysłu ciężkiego i produkcji energii do mechaniki precyzyjnej i elektroniki. W Europie typowe obszary głównych zastosowań to:
Uwaga! Wszelkie sugestie dotyczące zastosowania czy obróbki stali mają charakter poglądowy. Dokładne informacje techniczne dotyczące m.in. składu chemicznego zawarte są w odpowiednich normach (PN, EN, ISO, DIN, ASTM).
Stal nierdzewna została wynaleziona prawie 100 lat temu, ale dopiero w ostatnich kilkunastu latach zaczęła być powszechnie stosowana w budownictwie i architekturze. Najpierw w latach osiemdziesiątych jej zalety docenili architekci najwyżej rozwiniętych państw, a w ostatnich kilku latach pojawiła się ona także w Polsce. Do niedawna prawie nie znana, dzisiaj nadaje nowoczesny charakter największym centrom biurowo-handlowym na świecie - La Defense w Paryżu, Canary Wharf w Londynie, Sony Center w Berlinie, Twin Towers w Kuala Lumpur czy Muzeum Guggenheima w Bilbao.
Stale nierdzewne są stopami żelaza zawierającymi co najmniej 11% chromu. Uzyskują one swoje właściwości antykorozyjne dzięki tworzeniu się powierzchniowej warstwy tlenków chromu. Warstwa ta jest niezwykle trwała i nawet w przypadku mechanicznego lub chemicznego uszkodzenia powierzchni stali, natychmiast odbudowuje się, dzięki czemu zachowane pozostają właściwości antykorozyjne materiału.
Stal nierdzewna jest materiałem wyjątkowo trwałym i praktycznym, a jednocześnie szlachetnym i eleganckim. Dzięki różnorodności gatunków i rodzajów powierzchni oraz szerokiej palecie produktów jest ona w stanie spełnić najbardziej wyszukane wymagania stawiane materiałom budowlanym i wykończeniowym przez architektów oraz dekoratorów wnętrz.
Obok bardzo wysokiej odporności na korozję do zalet stali nierdzewnej zaliczyć należy m. in.:
Trwałość elementów wykonanych ze stali nierdzewnej jest nieporównywalna z większością innych materiałów wykończeniowych. Ich wygląd nie zmienia się przez dziesiątki lat.
Stal nierdzewna sprawdza się zarówno w warunkach wysokich, jak i niskich temperatur. Posiada ona dużo wyższą odporność ogniową niż inne stale (ma to duże znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa w przypadku pożaru).
Stal nierdzewną stosuje się w budownictwie najczęściej jako materiał na balustrady, osłony kolumn i filarów, elementy daszków, profile okienne i drzwiowe, drzwi ppoż, elementy wyposażenia basenów, systemy mocowania fasad (kotwy), kabiny wind , itp.
Jest ona także bardzo atrakcyjnym rozwiązaniem jako element dekoracyjny wyposażenia restauracji, biur, hoteli, sklepów, pubów, dyskotek czy stacji metra. Coraz częściej wykonywane są z niej także meble biurowe i sklepowe. W połączeniu ze szkłem, drewnem lub kamieniem nadaje konstrukcji dostojność i elegancję.
Nowością na rynku polskim są ozdobne blachy ze stali nierdzewnej - ze wzorami tłoczonymi, trawionymi i/lub koloryzowanymi. Blachy te posiadają wiele zalet dających im przewagę nad tradycyjnymi blachami ze stali nierdzewnej - szlifowanymi lub polerowanymi.
Bardzo istotną zaletą jest ich odporność na zarysowania. Specjalne utwardzenie w procesie walcowania zapewnia powierzchni "długowieczność". Cecha ta jest szczególnie ważna w przypadku zastosowania blach tłoczonych w miejscach użyteczności publicznej, które są szczególnie narażone na uszkodzenia czy wręcz wandalizm.
Kolejną zaletą blach tłoczonych jest odporność na pozostające na powierzchni - w przypadku blach tradycyjnych - odciski palców.
Konsekwencją odporności na uszkodzenia mechaniczne oraz odciski palców są niskie koszty eksploatacyjne, tj. koszty ewentualnych napraw, konserwacji oraz utrzymania czystości.
Blachy ozdobne charakteryzują się znacznie większą sztywnością niż blachy o powierzchni gładkiej. Dzięki temu można stosować cieńsze arkusze oszczędzając przy tym na wadze konstrukcji i kosztach inwestycji.
Następną zaletą blach dekoracyjnych ze stali nierdzewnej jest brak refleksów świetlnych typowych dla blach tradycyjnych. Jest to szczególnie ważne w przypadku dużych powierzchni, np. na elewacjach budynków.
Na szczególne podkreślenie zasługują walory estetyczne blach, zwłaszcza blach koloryzowanych. Kolor blachy jest trwały i nie odbarwia się nawet podczas jej gięcia, gdyż uzyskuje się go nie poprzez koloryzację za pomocą barwników, lecz w procesie trawienia stali.
W ostatnich kilku latach stal nierdzewna zaczyna być coraz bardziej doceniana także przez polskich architektów, stając się cenionym materiałem wykończeniowym. Na rynku można znaleźć już firmy z dużym doświadczeniem w zakresie realizacji projektów z jej zastosowaniem. Najwięcej ciekawych 
przykładów wykorzystania stali nierdzewnej w architekturze można obejrzeć w Warszawie, w takich obiektach jak: biurowiec Rondo (piękna elewacja z blachy "płótno"), CH Arkadia (szyldy z logo, balustrady, windy, schody ruchome itp.), CH Złote Tarasy (balustrady, witryny sklepów, windy itp.), Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego (balustrady, mostki, schody, a nawet kartoteki), biurowiec Nautilius, ul. Nowogrodzka (kolumny, recepcja), Sadyba Best Mall / IMAX (kolumny, balustrady), Galeria Mokotów (kolumny w kompleksie restauracyjnym na najwyższym piętrze oraz w Royal Collection, balustrady), CentrumFOCUS (wejście, hol główny, filary na zewnątrz), Reform Plaza i Reform Center (kolumny), siedziba Warty (wejście, hol główny, żyrandole w holu, balustrady), Osiedle Elektrimu, ul. Gwiaździsta (balustrady z blachy perforowanej), itd.
Do Polski dotarła w ostatnich kilku latach moda na ten szlachetny i nowoczesny materiał. Jego zalety dojrzeli i docenili nie tylko architekci i inwestorzy instytucjonalni, wznoszący biurowce, centra handlowe i rozrywki. Coraz częściej także osoby prywatne wybierają produkty ze stali nierdzewnej do swoich mieszkań czy domów. W modzie jest posiadanie lodówki, kuchenki, okapu z obudową wykonaną ze stali szlachetnej, nie wspominając o garnkach i naczyniach stołowych. Wierzymy, że nie jest to tylko moda, lecz trwały trend związany z wcześniej przedstawionymi zaletami materiału, a stal nierdzewna będzie coraz powszechniej stosowanym materiałem, zastępując materiały gorszej jakości jak aluminium i stal węglowa.
Więcej informacji (szczególnie dla architektów) na temat zastosowania stali w budownictwie - patrz strona www.steel-stainless.org/architects
Stal nierdzewna jest dzisiaj, razem ze szkłem i niektórymi tworzywami sztucznymi, praktycznie jedynym materiałem, który jest zatwierdzony jako materiał do wykonywania wyposażenia do przetwórstwa, przechowywania i transportu żywności. Jest to spowodowane wysokimi wymaganiami w zakresie higieny, toksyczności, efektywności i wyglądu. Higiena ma podstawowe znaczenie w przemyśle żywnościowym. Jakość produktów stawia wysokie wymagania na wszystkich etapach poczynając od źródeł surowca poprzez proces przetwórczy i kończąc na konsumencie.
Już teraz istnieją i z pewnością będą istnieć w przyszłości ścisłe wymagania co do rozpuszczalności ciężkich metali z wyposażenia, które ma kontakt z żywnością. Zgodnie z zaleceniemi europejskimi ilość np. chromu (Cr) i niklu (Ni) rozpuszczanego ze stali nierdzewnej w standardowym teście ISO 6486/1 wynosi maksymalnie 2mg/dm3. Ze stali austenitycznej rozpuszczona ilość tych metali jest mniejsza niż 0,02 mg.dm3, innymi słowy mówiąc około 1% dopuszczalnej ilości.
Gatunkami stali nierdzewnej normalnie używanymi w przemyśle artykułów żywnościowych są W.Nr. 1.4301 (AISI 304) i 1.4401 (AISI 316), stale o wyższej zawartości składników stopowych są bardzo rzadko potrzebne. Sprawą zasadniczą i mającą ważne znacznie jest dobry wygląd i gładkość powierzchni stali (brak pęknięć, wżerów lub rys). Standardowe wykończnie 2B jest wystarczające, jednakże niekiedy potrzebne jest polerowanie elektrolityczne. Szorstkość powierzchni (Ra) jest normalnie podawana jako mniejsza od 0,60 um.
Dom jest miejscem, gdzie każdy spotyka po raz pierwszy stal nierdzewną. Stal nierdzewna jest idealnym surowcem na garnki i miski oraz inne kuchenne narzędzia. Wewnętrzne części wysokiej jakości zmywarek oraz wysokiej klasy noże wykonane są ze stali nierdzewnej.
Stal nierdzewna jest typowym materiałem związanym z wysokim standardem życia, dlatego też zastosowanie jej w gospodarstwach domowych wzrasta wraz z rosnącym standardem życia.
Praktycznie wszystkie zbiorniki, naczynia, reaktory, rury i inne wyposażenie przemysłu chemicznego wykonane jest z austenitycznej stali nierdzewnej. Minimalnym gatunkiem jest normalnie W.Nr 1.4404 (AISI 316L), bardzo często potrzebne są gatunki wysokostopowe z zawartością Mo sięgającą do 6%. Wybór rodzaju stali nierdzwnej jest trudnym zadaniem i wymaga dużego doświadczenia.
Praktycznie całe wyposażenie stosowane w zakładach celulozowych i duża część wyposażenia w zakładach papierniczych wykonana jest ze stali nierdzewnej. Minimalnym używanym gatunkiem jest 1.4401 (AISI 316), ale w nowoczesnych zakładach o zamkniętym obiegu cieczy, gatunek ten nie jest zwykle wystarczający i muszą być używane gatunki o wyższej zawartości składników stopowych o zawartości minimum 3-6% molibdenu. Określenie niezbędnego gatunku stali nierdzewnej jest robotą dla specjalistów.
Nowoczesne duże zakłady potrzebują 3.000 - 5.000 ton stali nierdzewnej, duża część tej ilości jest w postaci rur. W niedalekiej przyszłości spodziewane są duże inwestycje w tej dziedzinie na całym świecie.
Dzisiaj większość energii na świecie produkowana jest przez spalanie produktów kopalnych (węgiel, ropa naftowa lub gaz) lub w elektrowniach jądrowych. W każdym przypadku stal nierdzewna jest niezbędna. Rozpoczynając od produkcji ropy naftowej i gazu (na lądzie lub morzu) poprzez zakłady spalające i produkujące energię elektryczną stal nierdzewna jest wszędzie. To samo stosuje się do produkcji energii z elektrowni jądrowych. Używane gatunki stali nierdzewnych to prawie zawsze stale specjalne wysokostopowe, a wymagania zarówno co do testowania, jak i wydawania certyfikatów są nadzwyczaj surowe.
Na tym polu praca się właściwie rozpoczęła. Nowoczesne społeczeństwo zrozumiało wreszcie znaczenie tego zagadnienia i poprzez legislację (w pewnych przypadkach spontaniczną) podjęło działania w celu zredukowania zanieczyszczenia środowiska. Stare istniejące zakłady, walcownie, elektrownie są zamykane lub przebudowywane, aby wprowadzić obiegi zamknięte wód oraz oczyszczanie gazów. Odpady komunalne są oczyszczane lub poddawane recyrkulacji. Nowe zakłady będą budowane, aby spełnić wymagania ochrony środowiska.
Jest to olbrzymie pole i duża część inwestycji, gdzie wymagać się będzie stali nierdzwenej. Używanymi gatunkami są od prostej 1.4301 (AISI 304) do stali wysokostopowych.
Potrzeba transportu towarów, materiałów i cieczy wzrosła w okresie ostatnich lat w sposób dramatyczny. Jednocześnie istnieje potrzeba minimalizowania kosztów i zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa (wiele materiałów i cieczy jest skrajnie niebezpiecznych). Odpowiedzią na to są specjalnie zaprojektowane kontenery i zbiorniki.
W celu obniżenia kosztów, kontenery wykonywane są jako tzw. wielozadaniowe ze stali nierdzewnej, które mogą w jedną stronę przewozić "mleko" a z powrotem "terpentynę". W międzyczasie muszą być jedynie wyczyszczone i zdezynfekowane.
Z powodu wielozadaniowości stosowana stal jest zawsze wysokostopowa, normalnie 1.4404 (AISI 316 L) lub nawet lepsza. Przemysł transportowy jest potężnym rynkiem na stal nierdzewną zarówno na lądzie, jak i na morzu.
W przemyśle samochodowym największe zastosowania przypadają na rury wydechowe i katalizatorowe, które są wykonane albo z gatunków ferrytycznych, albo austenitycznych. Każdy samochód wymaga 10 - 20 kg stali nierdzewnej.
Jeżeli mają Państwo bardziej szczegółowe pytania na temat zastosowania stali nierdzewnej, prosimy o kontakt z Działem Marketingu: marketing@nova-trading.com
| CENTRALA | ODDZIAŁY | |||
|---|---|---|---|---|
Toruń 87-100 Toruń ul. Starotoruńska 5 tel. +48 (56) 610 88 88 fax +48 (56) 610 88 99 e-mail: nova@ntsa.pl | Gdańsk 80-748 Gdańsk ul. Chmielna 26 tel. +48 (58) 342 22 99 fax +48 (58) 342 08 08 e-mail: biuroGDA@ntsa.pl | Warszawa 03-301 Warszawa ul. Jagiellońska 82 tel. +48 (22) 811 26 26 fax +48 (22) 811 26 25 e-mail: biuroWAW@ntsa.pl | Łódź 90-527 Łódź Centrum Biznesowe Synergia ul. Wólczańska 128/134, lok. 25 tel. +48 (42) 255 82 50 e-mail: biuroLODZ@ntsa.pl | Jaworzno 43-608 Jaworzno ul. Rozwojowa 11 tel. +48 (32) 786 29 00 fax +48 (32) 786 29 20 e-mail: biuroJAW@ntsa.pl |
